اریش ماریا رمارک

جبهه مثل قفسی است که با حالت عصبی باید در آن منتظر وقایع ماند. زیر سقفی که از شلیک گلوله‌ها درست شده خوابیده‌ایم و هر لحظه در التهاب پیش آمدی نامعلوم هستیم. تصادف روی سرمان سایه انداخته است. وقتی گلوله‌ای از راه می‌رسد، تنها کاری که می‌توانم بکنم، این است که خم شوم، همین، نه می‌توانم بدانم می‌رود کجا می‌افتد و نه می‌توانم مسیرش را تغییر دهم. همین تصادف و تقدیر است که ما را چنین بی‌اعتنا می‌کند. چند ماه پیش توی پناهگاه نشسته بودم و داشتم ورق بازی می‌کردم. یک لحظه بعد بلند شدم و رفتم به پناهگاهی دیگر تا چند نفر از رفقایم را ببینم. وقتی برگشتم، کوچک‌ترین اثری از پناهگاه باقی نمانده بود. یک گلوله‌ی توپ آن را به هوا پرانده بود. برگشنم به طرف پناهگاه دوم، ولی درست موقعی رسیدم که باید کمک می‌کردم کسانی را که زیر آوار مانده بودند بیرون بکشیم. چون گلوله‌ی دیگری آن را هم نابود کرده بود. تصادفی است که من زنده‌ام، همان‌طور که تصادفی می‌توانم از پا درآیم. توی پناهگاه می‌توانم در معرض بمب‌ها قرار بگیرم و تکه‌تکه شوم، حال آن که در هوای آزاد و بدون سرپناه، طی ده ساعت بمباران شدید، ممکن است کوچک‌ترین خراشی هم برندارم. هر سربازی فقط میان همین تصادف‌ها زنده می‌ماند. و هر سربازی به این تصادف‌ها اعتماد و ایمان دارد.

در غرب خبری نیست

اریش ماریا رمارک