هم‌زاد

آثار داستایوسکی، داستان مردمی‌ست روان‌پریش و عصیان‌زده که همچون شخصیت خود نویسنده از تضاد و درگیری با محیط اجتماعی رنج می‌برند و آن را در قالب تزویر، ‌بزهکاری و در نهایت خشونت از خود بروز می‌دهند. «هم‌زاد» به عنوان دومین رمان کوتاه داستایوسکی نیز از این قاعده پیروی می‌کند. گولیاد کین کارمندی‌ست متوسط که تحت تاثیر عوامل محیطی و تعارضات کاری، دچار سوء‌ظن شدیدی نسبت به اطرافیان خود می‌شود. بیماری روحی او تا آنجا پیش می‌رود که تصویری از شخصیت خودش را به عنوان هم‌زاد در ذهن خود به وجود می‌آورد، موجودی که نقطه مقابل گولیاد کین است. قهرمان داستان اخلاق گراست ولی هم‌زاد او مزور، حیله‌گر و برای پیشبرد موقعیت و مقام خود قائل به هیچ‌گونه پرنسیب اخلاقی نیست و با سرعت هم ترقی می‌کند. «هم‌زاد» داستانی‌ست روان‌شناسانه از دورانی که داستایوسکی در آن می‌زیسته و به طرز شگفت‌آوری نقد جامعه‌ایست که در آن تملق و شرارت، تنها مسیر برای رسیدن به موفقیت قلمداد می‌شود.