داریو فو
Dario Fo
داریو فو از تاثیرگذارترین نویسندگان معاصر ایتالیا که علاوه بر نویسندگی، به کارگردانی، طراحی صحنه و لباس، بازیگری و آهنگسازی نیز پرداخته است. وی در سال ۱۹۲۶ در دهکده سن جانو از توابع وارزه ایتالیا در خانواده‌ای با گرایشات ضدفاشیستی متولد شد. پدرش کارمند راه‌آهن بود و به همین خاطر، بیشتر دوران کودکی داریو در سفر از شهری به شهر دیگر گذشت. او در دیدارهایی که از مزرعه پدربزرگش داشت با او برای فروش محصولاتش همراه می‌شد. پدربزرگ برای جلب نظر مردم شهر به نقل داستان‌های جذاب می‌پرداخت و نخستین آشنایی داریو با داستان‌سرایی در همین دوران اتفاق افتاد. در سال۱۹۴۰، هنگامی که بسیار جوان بود، به شهر میلان نقل مکان کرد و در آکادمی هنرهای زیبای بررا (Brera) مشغول تحصیل شد. پس از جنگ، در دانشکده معماری پلی‌تکنیک میلان ثبت نام کرد اما دانشگاه را نیمه‌تمام گذاشت. مادرش زنی روشنفکر و سرزنده بود و در محیط پرشوری که در خانه ایجاد کرده بود، داریوی جوان توانست با نویسندگان بزرگی همچون برشت، مایاکوفسکی و لورکا آشنا شود. وی در سال۱۹۵۲ و با نوشتن مونولوگ‌هایی برای رادیو، همکاری‌اش را با رادیو و تلویزیون دولتی ایتالیا RAI آغاز کرد. در سال۱۹۵۴ با فرانکا رامه - بازیگر اصلی آثارش- ازدواج کرد و ۵سال بعد کمپانی «فو – رامه» را که تعدادی از آثار مهم وی همچون «مقصر همیشه شیطان است»(۶۶-۱۹۶۵) محصول فعالیت‌های آن است، تاسیس کرد. نمایشنامه‌های سیاسی مربوط به این دوره از زندگی فو با طعم تلخ نقد اجتماعی، قهرمانان نادرست، بوروکراسی دولتی و امپریالیسم آمریکایی را هدف قرار داده بودند. فو همواره یکی از مخالفان سیستم سیاسی و اجتماعی دوران خود بود و این مخالفت‌ها را در غالب آثار تئاتری که اکثراً با سانسور مواجه می‌شدند، به نمایش می‌گذاشت. در سال۱۹۶۲ به دعوت مدیر تلویزیون ایتالیا نویسندگی و کارگردانی یک شو تلویزیونی را بر عهده گرفت اما تعدادی از نوشته‌ها به دلیل داشتن محتوای سیاسی، دچار سانسور شدید شدند. داریو فو و همسرش به عنوان اعتراض، برنامه را ترک کردند و کناره‌گیری آنها از رادیو و تلویزیون تا ۱۵سال بعد ادامه پیدا کرد. در فاصله این سال‌ها داریو فو بیشتر به کارگردانی آثار نمایشی پرداخت. در سال۱۹۶۹ یکی از مطرح‌ترین آثارش «اسرار کمدی» را که کنکاشی است در شناخت ریشه‌های فرهنگ عامه، به روی صحنه برد. این مونولوگ بلند که در آن از زبان «گرملوت» (Grammelot) به شیوه‌ای سرگرم‌کننده استفاده شده با استقبال شدید تماشاگران مواجه می‌شود. گرملوت مخلوطی از «زبان محلی دره‌پو»، «شیوه بیان قرون وسطایی» و مترادف‌های خلق‌شده توسط خود فو است. بسیاری این اثر را شاهکار داریو فو می‌دانند. در سال‌های پس از آن به نوشتن متون نمایشی و آموزشی پرداخت که از جمله آنها «فرهنگ کوچک هنرپیشه»(۱۹۸۷) است که به فارسی نیز برگردانده شده است. در سال‌های ۷۸-۱۹۷۷ فو به یکی از شناخته‌شده‌ترین نویسندگان ایتالیا در عرصه بین‌المللی بدل شد و آثارش در ۵۰کشور جهان چاپ و به ۳۰زبان ترجمه شدند. داریو فو در سال ۱۹۹۷میلادی موفق به دریافت جایزه نوبل ادبیات شد.
