رمان خارجی
ژان‌ژاک روسو فیلسوف فرانسوی ـ سوئیسی که نظریات سیاسی‌اش در ظهور انقلاب کبیر فرانسه نقش به سزایی داشتند، در سال 1712 میلادی در شهر ژنو، سوئیس به دنیا آمد. در سن 33سالگی ساکن شهر پاریس شد و به جمع نویسندگان دایره‌المعارف معروف «دنیس لیده‌رو» پیوست. او در سال 1750 در مقاله‌ای نظریة خود را منتشر کرد. نظریة او مبنی بر این بود که بشر فطرتا خوب است و خداوند انسان را آزاد و خوشبخت آفریده، ولی جامعه است که او را تبدیل به موجودی شریر و بدبخت می‌نماید. او در رمان معروف خود «امیل» (1762) به شرح نظریة خود پرداخته و سادگی در امر تعلیم و تربیت را در پنج بخش با عناوین آغاز طفولیت، مواظبت‌هایی که نوزاد لازم دارد، تربیت اخلاقی کودک، پسرک 12 تا 15 ساله، دوران جوانی و سوفی مورد تاکید قرار می‌دهد.
هلویز جدید یا نامه‌های 2 عاشق
در 9 آوریل 1756 روسو به قصد اقامت در خانقاه پاریس را ترک نقشه‌های دامنه‌داری به خاطرش سیر نمود و در عین حال آسایش لذیذ زندگانی صحرایی‌اش تالیف موسسات سیاسی خود را تجدید نمود و به تنظیم نسخه‌های خلیفه سن‌پیر پرداخت. ولی در ماه ژوئن پای درختان طراوت‌بخش بیشه‌ها و نغمه بلبل و زمزمه خوش‌آهنگ آب جاری جوی‌بار رشته خیالات ...